Fala - nad morzem

Między Radunią a Kłodawą

24 lipca 2013r.

MIĘDZY RADUNIĄ A KŁODAWĄ Okolice Przywidza i Kolbud do 1920 roku znajdowały się w granicach powiatów kartuskiego i kościerskiego, a po utworzeniu Wolnego Miasta Gdańska zostały doń włączone. Stąd po wojnie potraktowano je jako ziemie odzyskane, wysiedlając do Niemiec m.in. część mieszkających tu od stuleci Kaszubów. Obecnie obie gminy znajdują się w powiecie gdańskim. Kaszubszczyzna od kilkunastu lat przeżywa tu prawdziwy renesans, budząc często zaskoczenie mieszkańców Trójmiasta i dyskusje czy rzeczywiście Kolbudy i Przywidz to Kaszuby. By rozstrzygnąć ten dylemat - warto tu przyjechać i samemu sprawdzić. KOLBUDY - duża, gminna wieś położona u ujścia Reknicy do Raduni, 25 km na południowy wschód od Żukowa, przy szosie z Kościerzyny do Gdańska Oruni. ■ Formalnie do końca XVIII wieku Kolbudy należały do dóbr kasz-toru kartuzów i były częścią majątku Bielkowo. Już w końcu XIV wieku funkcjonował tu młyn, z czasem przy przeprawie przez Radunię wybudowano karczmę, a od 1600 roku w Kolbudach działał hamer Borckmannów z Gdańska. Po pierwszym rozbiorze Polski dobra kościelne i zakonne zostały przejęte przez państwo i w 1784 roku oddane w wieczystą dzierżawę mieszkańcom. W okresie wojen napoleońskich Kolbudy włączono w obręb Wolnego Miasta Gdańska. Od 1818 roku wieś należała do powiatu kartuskiego. W drugiej połowie XIX stulecia Kolbudy zaczęły się szybko rozwijać, nad Radunią powstały kolejne przemysłowe manufaktury - cegielnia i 3 hamernie. Dalszy rozwój miejscowości przyspieszyła instalacja linii kolejowej z Pruszcza do Kartuz oraz budowa w latach 20. elektrowni wodnych nad Radunią. Zgodnie z postanowieniami traktatu wersalskiego w 1920 roku wieś została ponownie włączona w obręb Wolnego Miasta Gdańska. Antypolsko nastawione władze wspierały osiedlanie się tu Niemców, budując m.in. nowe osiedle przy drodze do Gdańska. Po 1945 roku Kolbudy znalazły się w powiecie gdańskim. Znaczna część dawnych mieszkańców, także tutejszych Kaszubów, została jeszcze w latach 40. wysiedlona do Niemiec. Na ich miejsce przybyli osiedleńcy z całej Polski, ale także z pobliskich kaszubskich wsi powiatu kartuskiego i kościerskiego. Bliskość Gdańska zadecydowała o szybkim rozwoju Kolbud, szczególnie w latach 80. i 90., gdy powstały tu nowoczesne osiedla domów jednorodzinnych. Dziś Kolbudy liczą blisko 4000 mieszkańców, są siedzibą władz samorządowych i nadleśnictwa. Zabytków w Koibudach jest niewiele. Częściowo historyczna zabudowa z początku XX wieku zachowała się wokół dawnego ryneczku nad Radunią (pl. Kaszubski). W centrum wsi wznosi się współczesny kościół parafialny, który otaczają również współczesne wille i domy jednorodzinne. Duże znaczenie w dziejach wsi miała budowa Kanału Raduni i utworzenie na nim dwóch zbiorników. Rozległe prace hydrotechniczne wykonano w latach 1923-1925. Na północ od centrum wsi dolinę Raduni przegrodzono zaporą, tworząc nieduży zbiornik. Betonowa grobla znajduje się przy ul. Przemysłowej (kier. Lniska) i jest dobrze widoczna z szosy. Wzdłuż wschodniej krawędzi doliny poprowadzono sztuczny kanał derywacyjny w kierunku Bielkowa, tworząc w obniżeniu terenu sztuczny zbiornik Bielkowo o pojemności 2,2 min m3 wody. Przy jego zachodnim, kolbudzkim krańcu, w latach 70. powstała przystań i mały ośrodek wczasowy (dziś hotelik VIP). Wspomniany zbiornik częściowo otoczony jest wałami i kończy się 3 km na wschód od Kolbud, w Bielkowie.Jar Raduni Meandrująca między stromymi wzgórzami Radunia swymi walorami krajobrazowymi urzekała już w końcu XIX wieku. Most na leśnej drodze łączącej Babie Doły z Dzier-żążnem był wówczas ulubionym miejscem niedzielnych spacerów. Rozwijający się w okresie międzywojennym ruch turystyczny doprowadził do odkrycia także całego przełomowego odcinka Raduni po Rutki. W 1972roku najcenniejszy pod względem przyrodniczym od- cinek doliny Raduni objęto ochroną jako rezerwat przyrody, Grądowy las porastający zbocza doliny i gęste olszyny nad samą rzeką nadają Jarowi Raduni wyjątkowy urok. Wzdłuż rzeki przebiega szlak pieszy, jednak ze względu na krętość wąskiej dróżki, liczne podejścia i zwalone drzewa zagradzające przejście spacer jarem nie należy do „niedzielnych przechadzek". Czasem zmęczeni piechurzy mimowolnie przekręcają nazwę rezerwatu na „Raj Jaduni"...

wycieczki, kaszuby, kwatery nad morzem, portale turystyczne, szlaki pomorza, turystyka w Polsce, wczasy nad morzem, Szwajcaria Kaszubska, Kaszuby, Spacery, Wycieczki, pomorze, wypoczynek, Kłodawa, Radunia