Fala - nad morzem

wczasy, wakacje, urlop

Okolice Ustki i Rowów

24 lipca 2013r.

OKOLICE USTKI I ROWÓW Okolice Ustki zawsze stanowiły bezpośrednie zaplecze Słupska. Wsie ze starymi kościołami i majątki świadczą o gospodarności mieszkańców. Teren ten przygotowany jest do turystycznej eksploracji - istnieją tu dobrze oznakowane szlaki piesze, ścieżki przyrodnicze i trasy rowerowe. WODNICA to zwarta podustecka wieś z wieloma zabudowaniami ryglowymi i czworobocznymi zagrodami. Osadę tę założyli w XV wieku niemieccy koloniści sprowadzeni tu przez właścicieli gruntów - rodzinę Święców. W XVI wieku wieś stała się własnością miasta Słupska. W pobliżu Wodnicy, nad Słupią, utworzono rezerwat Buczyna nad Słupią (pow. 18,92 ha). Obejmuje on bukowy las między rzeką a linią kolejową Ustka-Słupsk. Ze wsi na teren rezerwatu (znajdującego się po wschodniej stronie rzeki) przejść można specjalną kładką (dla pieszych). DUNINOWO leży przy drodze z Ustki do Darłowa, nieopodal jeziora i rezerwatu ornitologicznego Modła. Po raz pierwszy Duninowo wzmiankowano w 1355 roku. Interesujący kościół datowany jest na połowę XV wieku (później przebudowywany), a ciekawa latarenka na wieży wybudowana została w roku 1750. Wewnątrz są gotyckie dzwony, barokowa ambona oraz ponad 100-letnie organy. W przedsionku znajduje się płyta nagrobna z 1615 roku, a nad nią drewniane kartusze z herbami i skrzyżowane kopie. We wsi zachował się obelisk upamiętniający mieszkańców Duninowa poległych w I wojnie światowej. Początkowo wywodzący się z Duninowa malarz, Wilhelm Granzow, miał wykonać w kościele olbrzymi obraz przedstawiający jego wojenne przeżycia. Ze względu jednak na znaczny koszt, przyjęto propozycję niejakiego Lamkego. Ważący 18 ton granitowy obelisk przewieziono do Duninowa koleją z dalekiej Bawarii. Przetransportowanie go z dworca pod kościół zajęło mieszkańcom aż dwa dni. Szczęśliwie nikt nie wpadł dotąd na pomysł wykorzystania granitowego cokołu do innych celów. W drugiej połowie XIX wieku w Duninowie działał słynny na całym Pomorzu zakład produkcji organów Christiana Voelknera. Na wschód od Dunionowa leży PĘPLINO. Osada ta w średniowieczu należała do norbertanów z Białoboków, później zaś była własnością książęcą. Już w XV wieku osiedlono tu niemieckich kolonistów, których potomkowie zamieszkiwali wieś do końca wojny. Do dziś zachowało się w Pęplinie kilkanaście zabytkowych szachulcowych budynków z pierwszej połowy XIX wieku. ZALESKIE leżą około 5 km na zachód od Duninowa. W XIV wieku było to dobro rycerskie rodziny piszącej się jako Typhanow. Później, od 1461 do 1945 roku, majątek ten znajdował się nieprzerwanie w rękach Belowów. Można obejrzeć tu liczne stare ryglowe chałupy i takiż sam kościółek z 1754 roku z interesującym wyposażeniem (barokowe empory, ława z zapieckiem i prospekt). Na otaczającym kościół cmentarzu stoi żeliwny krzyż informujący o pochowanych tu w latach 1325-1853 mieszkańcach. We wsi znajduje się dwór z końca XVIII wieku otoczony parkiem. ZIMOWISKA to dawny folwark, leżący przy trasie z Ustki do Słupska, 3 km na południe od miasta. Obecnie administracyjnie stanowi część sołeckiej wsi Grabno, z którą do 1945 roku tworzył jedną miejscowość. Tutejszy kościół, usytuowany obok drogi do Słupska i XIX-wiecznego pałacyku, jest najstarszym kościołem w okolicy. Wybudowano go równocześnie ze starym kościołem w Ustce (który formalnie byt jego filią). Całość wystroju pochodzi z XVIII wieku. Ciekawostką mogą być odnalezione przed kilku laty tablice z nazwiskami mieszkańców parafii Zimowska polegtymi na wojnach prowadzonych przez Prusy od początku XIX wieku, łącznie z I wojną światową. CHARNOWO rozciąga się z drugiej strony Słupi, na wysokości Grabna. Wieś ta wzmiankowana była już w 1337 roku, gdy miasto Słupsk nabyto ją wraz z pasem ziem wzdtuż Stupi i Ustką od Jaśka Święcy. Najciekawszą budowlą Charnowa jest kościół. Szachulcowa świątynia wybudowana zostata w 1625 roku przy istniejącej od początku XV wieku wieży. Wewnątrz zachowało się dawne wyposażenie z gotyckimi rzeźbami Madonny z Dzieciątkiem oraz misternym wizerunkiem Chrystusa. Wieś przodowała niegdyś pod względem długowieczności, a pochowany na tutejszym cmentarzu w roku 1776 kołodziej Piotr Fischer żył aż 102 lata, co stanowiło (możliwe, że nie pobity do dziś) rekord długowieczności na ziemi słupskiej. Od południa z Charnowem graniczy NIESTKOWO - duża sołecka wieś nad Słupią (z tym że położona po wschodniej stronie rzeki). W 1282 roku książę Mściwoj II podarował ją kościołowi św. Stanisława z Gardny. Później był to majątek szlachecki należący do Ramelów, Zitzewitzów i Podewilsów. W przededniu II wojny światowej mieszkało tu 218 osób. Z dawnej zabudowy wsi zachowało się kilka szachulcowych domostw z końca XIX wieku oraz niewielki klasycyzujący dwór z początku XIX stulecia (nr 15) otoczony małym parkiem ze starodrzewem. PRZEWŁOKA graniczy z Ustką od wschodu i dziś w zasadzie stanowi jej przedmieście. Tereny te w XV wieku zakupiła słupska rada miejska i osadziła tu kolonistów z Niemiec. Wieś puszczano w długoterminowe dzierżawy i dopiero w 1831 roku przewłocki folwark rozparcelowano, przekształcając osadę w chłopską wieś. W latach 60. i 70. XX wieku część gruntów Przewłoki włączono do Ustki, a w samej wsi zaczęła powstawać współczesna letniskowa zabudowa. Na północ od Przewłoki leży niewielkie ORZECHOWO. W średniowieczu była to rybacka faktoria u ujścia do Bałtyku niewielkiego strumienia Orzechówki. Przemieszczające się z zachodu ruchome piaski w XV wieku zasypały ujście owej rzeczki, która rozlała się w pasie nadmorskich łąk, tworząc na kilkadziesiąt lat spore, choć płytkie jezioro. Dopiero właściciel zalanych gruntów dziedzic Wytówna - kazał w 1526 roku wykonać przekop i spuścić zebraną wodę. Przekop ten istnieje do dziś i nadal spełnia swoje zadanie. Wspomniane ruchome piaski w ciągu ostatnich stuleci przesunęły się na zachód od wsi i przykryły dawny klifowy brzeg, tworząc jedyny w swoim rodzaju ewenement geologiczny wydmowy, martwy klif. Cześć ruchomych wydm zachowała się też na granicy dwnych przymorskich ląk - dziś biegnie przez nie ścieżka dydaktyczna Orzechowska Wydma (do ścieżki dojść można zarówno z Zapadłego, jak i od ośrodka wczasowego Lasów Państwowych, a na przejście jej trzeba zarezerwować sobie około 2 godzin). W XIX wieku Orzechowo stało się modne - odwiedzali je goście wypoczywający w Ustce, m.in. Otto von Bismarck, a w 1927 roku ówczesny prezydent Niemiec Paul von Hindenburg. Powojenna zabudowa miejscowości nadmorskich w zasadzie ominęła Orzechowo. Powstało tu tylko kilka ośrodków wczasowych i kwater prywatnych. Obecnie teren wsi porośnięty jest bukowym lasem z domieszką sosen. Na wschód od ujścia Orzechówki wznosi się wysoki na około 20-25 m klif. Rokrocznie jest on podmywany przez Bałtyk i cofa się o około 2-2,5 m, co stanowi niechlubny rekord na polskim Wybrzeżu. Tym, którzy uznają, iż widok na Ustkę ze szczytu klifu jest niesatysfakcjonujący polecić mogę sportowe wejście na wieżę widokową w ośrodku Lasów Państwowych. Wieża, o wysokości 48 m, dostępna jest od godz. 9 do 19 (poza zimą) a bilet wstępu kupuje się w kawiarence ośrodka wczasowego. WYTOWNO leży 9 km na wschód od Ustki i 4 km na północ od Machowina. Z Ustki przez Wytowno prowadzi trasa rowerowa Szlakiem Zwiniętych Torów, powstała częściowo na nasypach dawnej kolei do Leby, rozebranej przez Rosjan po roku 1945. Wieś została założona przez niemieckich osadników jeszcze w średniowieczu. Tutejszy majątek należał do rodziny Schwave, później zaś stanowił głowę klucza dóbr Bandemerów. W końcu XIX wieku chętnie na polowania w okolicznych lasach przyjeżdżał z Warcina kanclerz Bismarck. Interesujący jest tutejszy kościół z 1482 roku (wieża). Główna nawa wybudowana została w polowie XVII wieku. Wewnątrz znajduje się barokowy ołtarz i kilka gotyckich rzeźb. Nieopodal kościoła stoi ruina XVIII-wiecznego dworu, przebudowanego około roku 1910, otoczonego przez niewielki park krajobrazowy(niestety, teren nie jest dostępny). Wokół zabudowań widoczne są pozostałości osuszonej fosy oraz dawnego szpaleru drzew. Nieco ponad 4 km dalej na wschód leży MACHOWINKO. Majątek ten do potowy XVII wieku należał do Ramelów. Później wielokrotnie zmieniali się jego właściciele. Ostatnim z nich był gospodarujący tu przed wojną Gunter von Zitzewitz, który zapisał się w dziejach wsi złotymi zgłoskami. Poza przeprowadzonymi na wielką skalę melioracjami i upiększeniem wsi, zadbał także o okoliczne lasy. W latach 30. dokonał również modernizacji zachowanego do dziś XIX-wiecznego pałacu. PODDĄBIE to zaciszne dziś letnisko powstałe na północ od Machowinka w okresie kolonizacji frydrycjańskiej, w końcu XVIII wieku. O miejscowości, znanej głównie myśliwym (tereny łowieckie majątku Machowinko), zrobiło się głośno w 1914 roku, gdy wiosenny sztorm zerwał ponad 100-metrowy odcinek klifu, tworząc potężne osuwisko. Wkrótce pojawili się tu pierwsi turyści. W okresie wojny w Poddą-biu do zdrowia powracali niemieccy lotnicy. Od kilku lat Poddąbie uchodzi za lokalne centrum turystyki rowerowej z powodu dogodnej stacji rowerowej i kończących się tu cyklicznych rajdów rowerowych Szlakiem Zwiniętych Torów (z Ustki przed Rowy do Poddąbia). W lesie na wschód od przystanku PKS znajduje się tajemniczy kurhan, przypuszczalnie grobowiec gocki, powstały na początku n.e. Podziwiać można także wspomniane osuwisko, dziś porośnięte już lasem. OBJAZDA znajduje się w odległości 4 km na wschód od Machowinka i 8 km na południe od Rowów. Już w 1281 roku miejscowość ta, pod nazwą Wobasdo, była wzmiankowana w dokumencie książęcym (nadanie na rzecz norbertanów z Bialoboków). Przez wieki nazwa niewiele straciła na aktualności, gdyż ze wszystkich stron Objazdę otaczają podmokłe łąki, przez które trudno przejechać. W XVI wieku z nazwiska wymieniany był już w dokumentach właściciel tutejszych dóbr - niejaki Bartholomeus Czarnów. Później majątek należał do Natzmerów i Bandenerów, a od 1838 roku do Kutscherów, którzy gospodarowali tu do 1945 roku. We wsi warto obejrzeć XVI-wieczny ryglowy kościółek o charakterystycznym dachu oraz położony za kościołem grób wspomnianej już rodziny Kutscherów. Na tyłach kościoła, w rozległym parku, znajdował się wybudowany przez nich w końcu XIX wieku potężny trójskrzydłowy pałac. Po wojnie zniszczeniu uległy jego dwa skrzydła, a zachowana część zachodnia z eklektyczną wieżą stanowi obecnie własność prywatną. Obiektom pałacowo-parkowym towarzyszą budynki folwarczne. BALAMĄTEK to niewielki folwark 1,5 km na północ od Objazdy, przy trakcie do Rowów. W przeszłości funkcjonował tu młyn (co doskonale oddaje kaszubska nazwa osady - Stóri Młin). DĘBINA leży pośród lasów, w odległości 3 km od Objazdy, przy drodze do Rowów, 500 m od brzegu morza. Od średniowiecza był to majątek rycerski należący do Bandemerów. W końcu XVIII stulecia Dębina składała się z dworu i 17 zagród chłopskich. Duże zmiany przeprowadził tu w połowie XIX wieku niejaki Julius /j^ |>•- rfa- ij. Giebe, który osuszył okoliczne bagna i wprowadził nowoczesną gospodarkę łąkową. Ślady tych prac widoczne są do dziś. Jego następcą w 1865 roku został Hans Piper, który wybudował w Dębinie znaną później na catym Pomorzu hutę szkła. Do wyrobu butelek, naczyń i tafli szklanych wykorzystywał tutejszy piasek i pokłady torfu. Huta działała do 1906 roku, kiedy to przemysłowa produkcja Kościółek w Objeździe szkła zdominowała wszystkie rynki i zakład po prostu zamknięto. Dziś pamiątką po hucie są dwa potęże koła młyńskie do mielenia piasku, niezbędnego przy wytapianiu szkliwa (znajdują się przy wjeździe do dawnego dworu, nieopodal starego dębu o średnicy 4,75 m). Choć nie widać tego w samej wsi, Dębina leży nad morzem, a od centrum osady do urwistego klifowego brzegu jest niecały kilometr. Już na początku XX wieku zaczęli przybywać tu letnicy. Obecnie działa w Dębinie duży ośrodek wczasowy i sporo prywatnych kwater letniskowych. Dębiński klif i dość szeroka plaża należą do najbardziej urokliwych odcinków słupskiego wybrzeża. Przy zejściu na plażę od kilku lat znajduje się leśna „kapliczka" - na jednym z okazałych drzew wisi wizerunek Matki Boskiej. Turyści wracający znad morza zostawiają tu (pod drzewem) przyniesione z plaży kamienie - jest to już dość okazały kopczyk.

ocena 4.2/5 (na podstawie 38 ocen)

Polski turysta na wczasac krajowych.
wczasy, kaszuby, nad morzem, Ustka, Rowy, Ustka, Bałtyk, pomorze, kaszuby, wypoczynek, Spacery, Zwiedzanie, Wydmy